Over maquettebureau Minitec
Minitec is een maquettebureau, dat in 2007 door mij, Lucienne Bulthuis, is opgericht. Het is gevestigd in Wassenaar, een kustplaats gelegen achter de Zuidhollandse duinen, nabij Den Haag. Daarvoor werkte ik elf jaar lang als enige maquettebouwer/ ontwerper bij een middelgroot architectenbureau, dat exclusief ontwerpen maakte voor een van ’s lands grootste projectontwikkelaars. Terwijl ik voor hen maquettes maakte, leerde ik vanaf de zijlijn alle aspecten van de vastgoedwereld en de architectenbranche kennen. Deze werkervaring, maar ook mijn afgeronde architectuuropleiding aan de faculteit Bouwkunde van de TU Delft, onderscheiden mij van de meeste andere maquettebouwers en vormen de basis van de denk- en werkwijze binnen Minitec. Hieronder kunt u meer lezen over mijn manier van werken en de maquettes die ik maak. Indien u meer wilt weten over mij kunt u naar de pagina Over mij gaan.
Eenmanszaak
Minitec is opgericht als een eenmanszaak en dat is het nog steeds. Heeft dat nadelen? Ja, maar die wegen wat mij betreft niet op tegen de voordelen. Natuurlijk mis ik weleens de aanspraak en gezelligheid van andere mensen. Mijn zelfkritiek kan behoorlijk meedogenloos zijn en er is dan niemand om te zeggen dat het allemaal wel meevalt. Anderzijds word je, als je alleen werkt, wel minder afgeleid en worden je creaties nooit een soort compromis tussen verschillende visies en smaken. Het hebben van personeel brengt vaak een hoop extra administratieve rompslomp met zich mee, waardoor ik minder tijd zou overhouden voor het werk dat ik veel liever doe, namelijk maquettes maken.
Een ander groot voordeel is dat bij een eenmanszaak de lijnen kort zijn, waardoor er minder kans is op communicatieproblemen en u ervan op aan kunt, dat uw wensen ook daadwerkelijk zullen worden doorgevoerd in de maquette.
Door de kleinschaligheid van Minitec, zijn mijn maquettes bovendien betaalbaar, terwijl de kwaliteit ervan zeker niet onderdoet voor die van grotere bureaus, integendeel zelfs. Ik ben zelf immers direct verantwoordelijk voor het werk dat ik lever. Daarbij komt, dat ik geen voldoening uit mijn werk zou kunnen halen, als ik daarbij niet naar perfectie kan streven.
Bij het uitbesteden van onderdelen van maquettes zorg ik er wel voor dat het geen beeldbepalende elementen zijn, zodat mijn stijl herkenbaar blijft. Voor het grote project hiernaast is de tafel en kast gemaakt door een meubelmaker, evenals de MDF grondplaten. De eilanden en de afwerking met gras en groenvoorzieningen ervan waren van mijn hand, evenals alle houten gebouwtjes in de omgeving en de digitale tekeningen voor al het uitbestede werk.
Maquettes die zich onderscheiden
Bij het bouwen van gedetailleerde architectuur maquettes (met of zonder omgeving), probeer ik de positieve aspecten van zowel het project als de omgeving te benadrukken en de negatieve minder te laten opvallen. Dit vereist creativiteit, handigheid, oog voor detail, een goed gevoel voor materialen en kleuren, maar bovenal jarenlange ervaring om de juiste keuze te kunnen maken tussen wat je wel laat zien en wat je weglaat.
Ik bouw nog op de traditionele manier maquettes en niet met behulp van een 3D printer. Wel maak ik daarbij gebruik van elektrisch gereedschap en ook beschik ik over een computergestuurde freesmachine voor het vervaardigen van onderdelen, zoals gevels. Mijn stanleymes staat echter nog steeds centraal in het productieproces. Door deze werkwijze ontbreekt bij mijn maquettes de harde en steriele uitstraling, die vaak gepaard gaat met alleen machinaal of digitaal werken. Bovendien is de keuze aan toe te passen materialen vrijwel onbeperkt. De combinatie van meerdere materialen maakt mijn maquettes levendiger dan die met een 3D printer zijn gemaakt en die slechts uit één materiaalsoort bestaan: plastic of nog erger zetmeel. Hout is in mijn maquettes (als de schaal het ten minste toelaat) ook echt hout en geen gespoten plastic.
Ik vind het ook zeer belangrijk, dat de kleuren goed overeenkomen met de werkelijkheid, zowel van het gebouw als van de omgeving. In mijn (realistische) maquettes zul je bijvoorbeeld geen mintgroen gespoten grasveldjes of hemelsblauwe sloten tegenkomen. Zie hiernaast een maquette en daaronder de foto van het echte appartementencomplex op Curaçao.
Ook let ik erop dat de structuur van de materialen de realiteit benaderen. Mijn techniek van verfspuiten is zodanig, dat een bakstenen gevel ook echt ruw aanvoelt en niet glad en egaal, zoals bij andere maquettes meestal het geval is. Om dezelfde reden maak ik de ondergronden niet van bedrukt of gespoten plastic, zoals de meeste maquettebouwers. Ik werk met diverse strooisels en zeer fijn zand, dat asfalt goed op schaal kan weergeven. Een groot voordeel hiervan is, dat het veel realistischer is en - dankzij de juiste methode van aanbrengen, die ik door te experimenteren zelf heb ontwikkeld - toch zeer strak oogt. Daarbij is het ook zeer eenvoudig aan te passen, zonder dat dit zichtbare sporen achterlaat en kan het naadloos op grotere maquettes worden aangebracht. Andere materialen zijn namelijk gebonden aan maximale afmetingen. Eventueel kunnen tekens op de weg ook worden aangebracht. In principe kan het zand in alle kleuren worden geverfd.
Bij de gebouwen in de omgeving rondom project, die als massablokjes worden uitgevoerd, voeg ik altijd meer details toe dan de meeste andere maquettebouwers. Dakkapellen, schoorstenen of luifels bijvoorbeeld. Het zijn dit soort details, die de maquette een stuk levendiger maken en de schaal ervan beter af te lezen. Bij de detailfoto van de maquette van Veere hiernaast kunt u zien dat ik de trapgevels heb weergegeven en het stadhuis iets verder heb uitgewerkt. Dit geeft een heel ander beeld, dan wanneer ik alleen huisjes met schuine daken had gezaagd. Om massablokjes te maken, werk ik graag met lindehout. De warme, zachte uitstraling en de fijne nerven van deze houtsoort, maken de massablokjes veel minder steriel, dan wanneer ze van geverfd polyurethaan schuim worden gemaakt. Niet alle maquettebouwers kunnen of willen met hout werken. Ten eerste verbrandt het snel bij het zagen en schuren en bovendien moet er heel precies gewerkt worden, want het hout blijft ongeverfd en dus kunnen naden niet weggewerkt worden met een vulmiddel, zoals bij het gebruik van gespoten polyurethaan schuim. Bij dit materiaal (ook wel Renshape of Obomodulan genoemd) kan dus behoorlijk wat tijd worden bespaard, omdat aansluitingen minder precies hoeven te zijn en zelfs kleine overbruggingen met plamuur gemaakt kunnen worden. De meeste maquettebouwers werken er daarom graag mee.
Ontwerpwerk
Tijdens mijn loondienstperiode heb ik vaak maquettes gemaakt in een vroeg ontwerpstadium, die er niet al te schetsmatig en slordig konden uitzien, omdat ze voor commerciële doeleinden werden gebruikt. Ik had daarbij behoorlijk wat creatieve vrijheid en heb daardoor mijn ontwerpvaardigheden verder kunnen ontwikkelen. Wanneer een ontwerp nog in een beginstadium zit, is de kans namelijk groot, dat het verborgen fouten bevat. Plattegronden komen qua maten bijvoorbeeld niet overeen met de doorsneden en impressies schetsen meestal een te rooskleurig beeld. Pas op het moment dat je van het ontwerp een 3D model probeert te maken en het in de maat gaat zetten, blijkt het opeens Escheriaanse trekjes te vertonen, iets wat op basis van alleen de schetsen niet te zien was. Het gevolg is, dat je dan toch vaak je eigen fantasie en ontwerpvaardigheden moet inzetten om tot een goed resultaat (of überhaupt tot een maquette) te komen. Het is zoeken naar de juiste balans tussen kleuren, materialen, structuren en vormen om zo te komen tot een harmonieus geheel, dat de meeste mensen (misschien meer onbewust dan bewust) aantrekkelijk zullen vinden. Meer dan eens was dit soort maquettes doorslaggevend bij een presentatie of prijsvraag. Ook binnen Minitec pas ik nog dikwijls deze vaardigheden toe, bij projecten die in het voorlopig ontwerpstadium verkeren. Bij het project op de foto rechtsboven heb ik bijvoorbeeld het atrium ingericht en vakwerken in het transparante dak gemaakt, waardoor het een ware blikvanger werd en het verder toch enigszins saaie gebouw een stuk aantrekkelijker maakte.
De laatste jaren heb ik mijn ontwerpvaardigheden ook ingezet voor een reeks museale maquettes. De opdrachtgever in kwestie had geen tekeningen of informatie ter beschikking, alleen een thema in zijn hoofd en een viertal lege vitrines, waar de maquettes in moesten komen. Hij wilde de ontwikkeling van de stedenbouwkunde door de eeuwen heen moeten laten zien, maar liet veel aan mijn eigen creativiteit over, wat erop neer kwam, dat ik ook het historisch vooronderzoek en het benodigde ontwerpwerk zelf heb gedaan. Schaal 1:160 bleek het beste tegemoet te komen aan deze afmetingen van de vitrines en het doel van de maquette. Dit is een Engelse modelbouwschaal, waarop vrij veel figuurtjes te krijgen zijn, echter niet met historische kledij. Moderne figuurtjes moesten worden omgebouwd tot poppetjes, die in het betreffende tijdperk pasten. Op schaal 1:160 zijn ze slechts 11 mm groot, dus dat vergt behoorlijk wat engelengeduld, een vaste hand en zeer goed ontwikkelde fijne motoriek. Ik durf te stellen, dat de meeste maquettebouwers zich hier niet aan zouden wagen. Hiernaast een detailfoto van een middeleeuws stadsdeel. Voor meer foto's van deze en andere diorama's ga naar de fotogalerij pagina of naar mijn Blog.
Ik krijg ook weleens opdrachten van bedrijven, die niets met de bouwwereld te maken hebben en toch graag een maquette willen laten maken, bijvoorbeeld om hun product in een bepaalde context te laten zien op een tentoonstelling of beurs. Bij andere maquettebouwers worden zij, vanwege het vage karakter van de opdracht en het vele ontwerpwerk dat eraan vast zit, vaak afgewezen. Ik vind dit juist de leukste opdrachten om te doen, vanwege de creatieve vrijheid, die ik erbij heb. Zo heb ik eens van een communicatiebureau de opdracht gekregen om een maquette te maken voor een waterleidingbedrijf. De maquette is gebruikt op een beurs en moest een fictieve wijk met onder andere woningen, een kantoorgebouw, een stuk platteland en een ziekenhuis weergegeven. In een gedeelte van de ondergrond moest de ondergrondse waterleiding te zien zijn en hier en daar in de maquette moesten verschillende kleuren ledjes oplichten.
Restauratie van maquettes van andere maquettebouwers
Toen ik nog in loondienst werkte, had ik de mogelijkheid om bij diverse externe maquettebouwers 'in de keuken’ mee te kunnen kijken. Hierdoor heb ik kennisgemaakt met diverse stijlen en technieken om maquettes te maken en hoewel ik mijn eigen stijl in de loop der jaren heb ontwikkeld, is de kennis, die ik hiermee heb opgedaan, uiterst handig bij het restaureren van oude maquettes, waarvan de oorspronkelijke maquettebouwer onvindbaar of niet meer werkzaam is. Een andere gave, die daarbij van pas komt, is dat ik goed kleuren op het oog kan mengen.
Op de foto hiernaast is het huis gemaakt door een andere (onbekende) maquettebouwer en door mij opgeknapt. Ik heb het huis van de oude ondergrond gehaald en er een compleet nieuwe voor gemaakt. Er waren geen tekeningen voor, dus ook het tuinontwerp is van mijn hand.
Kwaliteit versus tijd en budget
Natuurlijk spelen factoren als tijd en beschikbaar budget ook bij Minitec een rol, maar ze zullen nooit, zoals vaak wel bij andere maquetteateliers het geval is, als uitgangspunt worden genomen om het uiterlijk en het abstractieniveau van een maquette te bepalen. Het doel van de maquette vormt bij Minitec de basis en naar aanleiding daarvan zal de mate van detaillering worden bepaald. Deze twee aspecten zijn voor mij onlosmakelijk met elkaar verbonden, net zoals in de moderne architectuur de vormgeving van een gebouw bepaald wordt door het programma van eisen, conform het 'form follows function' principe. Een maquette, die nodig is om een architect inzicht in een bepaalde ruimte te verschaffen, zal veel schetsmatiger en minder gedetailleerd uitgewerkt kunnen worden dan een, die een projectontwikkelaar voor commerciële doeleinden laat maken.
Ik bezuinig niet op materialen en kies ook niet voor technieken, die weliswaar een snelle bouw garanderen, maar ondertussen afbreuk doen aan de sfeer in een maquette. Mochten de productietijd en het beschikbare budget te ver afwijken van wat ik nodig acht om een kwalitatief hoogwaardig product te leveren, dan zal ik dat zeker aangeven en desnoods van de opdracht afzien. Kwaliteit staat bij mij voorop en voor mij is een maquette pas geslaagd, als u ermee het doel bereikt, waarvoor u hem heeft laten maken.